Tekst: Karolina Szczerbowska

Krople na oknach w okresie obniżonych temperatur jesienią i zimą, krople wody na ścianach, wilgoć na ścianie, zawilgocenia ścian i lub naroży domu, pleśń na ścianie, głównie w narożnikach – jeżeli zauważyłeś choć jeden wymieniony przypadek u siebie w domu, czy mieszkaniu nie zwlekaj, działaj!

W części pierwszej cyklu o wilgoci omówiliśmy przyczyny i rodzaje wilgoci. W poniższym artykule skupimy się na rozwinięciu zagadnienia związanego z wilgocią kondensacyjną. Skąd się bierze, jakie są jej skutki i jak je eliminować.

Wilgoć kondensacyjna – co to jest

Zanim przejdziemy do wyjaśniania zagadnienia wilgoci kondensacyjnej zwróćmy uwagę na samą definicję kondensacji.

Zgodnie z definicją encyklopedii PWN „przemiana gazu w ciecz (skraplanie) lub gazu bezpośrednio w ciało stałe (resublimacja)”. W przywołanej encyklopedii znajdziemy również hasło skraplanie, które jest definiowane jako „ przemiana fazowa pierwszego rodzaju (przemiana fazowa) polegająca na przechodzeniu substancji ze stanu gazowego w ciekły (zwana często kondensacją)”.

Przyjrzyjmy się jeszcze definicji pojęcia „punkt rosy”, określenie pojawiające się w fizyce i fizyce budowli. Bardzo dobrze pojęcie to określone zostało w encyklopedii PWN: jest to ” temperatura, w której na powierzchni ciała stałego będącego w kontakcie z gazem, zawierającym parę wodną, zachodzi skraplanie pary.”

Mając te określenia wytłumaczone przejdźmy do kondensacji w odniesieniu do naszego tematu wilgoci.

Zjawisko „kondensacji” występuję gdy temperatura powierzchni ścian zewnętrznych, okien jest niższa od „punktu rosy” powietrza wewnętrznego. W szczególności dochodzi do tego, gdy para wodna w powietrzu w naszym domu nagle przechodzi ze stanu gazowego do stanu ciekłego. Powstają wtedy liczne krople na płaskich powierzchniach okien, ścian sufitów.

Mając powyższe na uwadze spróbujmy określić pojęcie wilgoci kondensacyjnej. Ogólnie rzecz ujmując jest to wilgoć pojawiająca się podczas czynności takich jak gotowanie, kąpiel, mycie, pranie i suszenie, czy prasowanie. Z czynności tych powstaje znaczna ilość wilgoci, która w przypadku braku możliwości ujścia na zewnątrz będzie gromadzić się w środku. Zjawisko wilgoci eksploatacyjnej nasila się właśnie jesienią i zimą, a więc w sezonie grzewczym, kiedy różnica temperatury pomiędzy środowiskiem zewnętrznym, a temperatury w pomieszczeniach jest duża.

Mając w głowie hasło „wilgoć w domu” najczęściej myślimy właśnie o wilgoci kondensacyjnej.

Przyczyny wilgoci kondensacyjnej.

Skoro znamy już źródło wilgoci kondensacyjnej to przejdźmy teraz do przyczyn powstawania wilgoci kondensacyjnej i jej skutków.

Jedną z głównych przyczyn wilgoci kondensacyjnej jest zła lub niewystarczająca wentylacja naszych domów i mieszkań. Podczas projektowania i budowania skupiamy się na wydajności energetycznej i chcemy by była ona jak najlepsza dla nas, również pod względem ekonomicznym. Montujemy coraz bardziej szczelne okna z tworzyw sztucznych, które prawie całkowicie, jak nie całkowicie, blokują przepływ powietrza. Zła izolacja termiczna również jest jedną z przyczyn pojawienia się kondensacji. Kolejną sprawą jest odpowiednie skonstruowanie przegród zewnętrznych naszych domów i budynków już na etapie ich projektowania, tak by punkt rosy wystąpił w odpowiednim miejscu. Jeżeli przegroda jest źle zaprojektowana kondensacja może nastąpić w różnych miejscach w przegrodzie prowadząc do wkropleń np. w murze lub warstwie izolacji (np. wełnie). Tak jak pisaliśmy w 1 części cyklu, przyczyn wilgoci może być wiele. Jednak myśląc o wilgoci kondensacyjnej w tym artykule skupiamy się na tych najczęściej występujących.

Skutki wilgoci kondensacyjnej

Zły poziom wilgoci spowodowany wilgocią kondensacyjną może objawiać się wyraźnie na powierzchniach – w postaci kondensacji powierzchniowej – na ościach, oknach, narożnikach, okładzinach ściennych, jak również w sposób niewidoczny (ukryty) bezpośrednio w korpusie ściany – kondensacja wewnętrzna. Najczęściej przyczyną kondensacji wewnętrznej jest niedostateczna lub źle zaprojektowania lub wykonana izolacja termiczna.

Do najczęściej pojawiających się skutków wilgoci kondensacyjnej możemy zaliczyć pleśń na ścianach, zawilgocenia i wilgoć ścian i/lub narożników. Warunki temo-higrometryczne pozwalające na wystąpienie kondensacji są podstawową przyczyną do powstania i rozwoju pleśni w naszych domach i mieszkaniach. Pleśń związana z nieprawidłową wilgotnością może pojawić się nie tylko, jak pisaliśmy wyżej na ścianach, narożach czy w okolicy okien i mostków termicznych – może ona również pojawić się w meblach, na dywanach czy naszych ubraniach, z których rzadko korzystamy.

Kondensacja na ścianach, narożach i stolarce okiennej, zawilgocenia ścian i naroży, pleśń na ścianach i pleśń w narożnikach domu i mieszkania niesie za sobą wiele negatywnych skutków, zarówno dla konstrukcji naszego budynku, jak i dla naszego zdrowia, o czym pisaliśmy w artykule ” Wilgoć w domu cz. 1: Przyczyny, rodzaje, skutki, leczenie”.

Jak rozpoznać oznaki wilgoci kondensacyjnej w naszych domach

Poniżej przytaczamy kilka oznak wskazujących na wilgoć kondensacyjną w naszym domu i mieszkaniu:

• Krople wody na oknach;
• Plamy wody na parapetach i/lub stolarce okiennej;
• Wilgoć na ścianach:
  • Plamy wilgoci na ścianach zewnętrznych i/lub wewnętrznych;
  • Plamy wilgoci w narożnikach pomieszczeń;
  • Plamy wilgoci na suficie;
• Krople wody na ścianach zewnętrznych;
• Pleśń w pokoju:
  • Czarna pleśń na ramach okiennych,
  • Czarna pleśń w narożach okien;
  • Czarna pleśń na parapetach;
  • Czarna pleść na ścianach w rejonie okien;
  • Czarna pleśń na ścianach:
    • Pleśń na powierzchniach ścian,
    • Pleśń w narożnikach ścian;
    • Pleśń przy kratkach wentylacyjnych;
  • Pleśń w meblach;
  • Pleśń na zasłonach, dywanach
  • Pleśń na rzadko używanych ubraniach;
• Odparzone i spuchnięte ćwierćwałki wykańczające okolice okien i drzwi.

To są najczęstsze objawy wilgoci kondensacyjnej. Musimy jednak mieć na uwadze, że pleśń na ścianach jest oznaką nie tylko wilgoci kondensacyjnej. Podobnie jest z wilgocią na ścianach, wilgocią w narożnikach, może to być oznaka wilgoci kondensacyjnej, ale również i innego rodzaju wilgoci, którego podłoże leży gdzie indziej i wiąże się to z innymi sposobami walki z wilgocią. Pamiętajmy, że zawsze warto skonsultować ze specjalista przyczynę wilgoci w naszym domu i mieszkaniu.

Jak pokonać wilgoć kondensacyjną i jej skutki

Nie tylko usuwajmy skutki wilgoci kondensacyjnej, ale również jej przyczyny. W pierwszej kolejności znajdźmy przyczynę pojawienia się tego rodzaju wilgoci w naszym domu, a następnie opracujmy plan działań naprawczych. Pamiętajmy, że po zauważeniu oznak wilgoci kondensacyjnej powinniśmy jak najszybciej zareagować. Już na samym początku możemy zastosować doraźne metody walki z wilgocią kondensacyjną w naszych domach:

• zadbaj o odpowiedni poziom temperatury w każdym pomieszczeniu naszego domu i mieszkania;
• zastosuj osuszacze mechaniczne pomieszczeń;
• staraj się nie suszyć ubrań w pomieszczeniu, w zamian za to rozważ zakup lub korzystanie z suszarki mechanicznej, a jeżeli już musisz suszyć susz ubrania w łazience przy zamkniętych drzwiach i przy odpowiedniej wentylacji;
• Podczas gotowania używaj okapów i wentylatorów wyciągowych. Ponadto podczas gotowania stosuj pokrywki do garnków i w miarę możliwości zamykaj drzwi do pomieszczeń.
• Podczas kąpieli używaj wentylatora wyciągowego w łazience;
• Odpowiednio i skutecznie wietrz pomieszczenia;
• Zadbaj o odpowiednią i skuteczną wentylację pomieszczenia m.in. zadbaj sprawną wentylację pomieszczenia, a jeżeli masz zbyt szczelne okna rozważ możliwość zastosowania nawiewników;
• Zaopatrz się w termometr i higrometr, co pozwoli Ci na kontrolę i ewentualny wpływ na parametry powietrza w Twoim domu.

Pamiętajmy, że odpowiednia izolacja termiczna i temperatura w pomieszczeniach (odpowiednie ogrzewanie) bez sprawnej i odpowiedniej wentylacji nie przyniesie skutku.

Nie zapominajmy o usunięciu skutków wilgoci w postaci pleśni – tutaj z pomocną dłonią przychodzi nam firma Azichem, która w swoim asortymencie ma produkty do usuwania pleśni i czyszczenia powierzchni z pleśni – CONSILEX MUFFA REMOVER oraz CONSILEX MUFFA CLEANER. Azichem s.r.l. to producent chemii budowlanej i wyrobów budowlanych, który ma ponad trzydziestoletnie doświadczenie w tym między innymi w renowacji i naprawie budynków również tych zabytkowych, w których zawilgocenia, wilgoć i jej skutki są częstym problemem. 

Odpowiednia walka z wilgocią kondensacyjną i jej skutkami może nie ograniczyć się tylko do stosowania powyższych wskazówek i naprawienia lub usprawnienia wentylacji w naszym domu czy mieszkaniu. Skorzystajmy z pomocy specjalistów i podejdźmy do problemu wilgoci kompleksowo i opracujmy dobry plan naprawczy – nie bójmy się skorzystać z pomocy konstruktorów i dobrych firm wykonawczych oraz stosujmy odpowiednie preparaty i materiały budowlane.

Korzystając z doświadczenia firmy Azichem poniżej przytoczymy kilka produktów i technologii do wykorzystania, które proponuje doświadczony producent.

Problemy wynikające z wilgoci kondensacyjnej można rozwiązać stosując odpowiednie środki przeciw pleśni np. te wspomniane powyżej, jak również stosowanie po wyeliminowaniu pleśni, wewnętrznych i zewnętrznych tynków i farb hydrofobowych i/lub termicznych. I tutaj z pomocą również przychodzi nam firma Azichem s.r.l., która jest dostępna na naszym polskim rynku szerokorozumianej chemii budowlanej i wyrobów budowlanych. Poniżej wskazujemy produkty warte zastosowania:

Produkty do usuwania pleśni

CONSILEX MUFFA REMOVER : Ekologiczny preparat wzbogacony specjalnymi składnikami aktywnymi do usuwania osadów biodeteriogennych: pleśni, grzybów, mchu, glonów, porostów, bakterii itp. Consilex Muffa Remover nie zawiera chloru i sody. Poprawia stan ekologiczny podłoża, na którym jest stosowany, zapobiega rozwojowi pleśni i organizmów biodeteriogennych; Produkt przyjazny dla środowiska, zaprojektowany tak, aby ulegał powolnej biodegradacji. Więcej informacji o produkcie można znaleźć na stronie:  https://solvest.com.pl/asortyment/consilex-muffa-remover/

CONSILEX MUFFA CLEANER: Przezroczysty, gotowy do użycia produkt czyszczący do bezpiecznego usuwania czarnych nalotów spowodowanych pleśnią i nalotów biodeteriogennych, jest produktem biodegradowalnym, nie zawierającym ani chloru ani sody. Jego silnie zasadowe pH umożliwia zmiękczanie pleśni i powierzchniowych zabrudzeń. Zawarte w nim środki powierzchniowo czynne wspomagają naturalne usuwanie brudu. Więcej informacji o produkcie można znaleźć na stronie: https://solvest.com.pl/asortyment/consilex-muffa-cleaner/

Tynki izolacyjne/ osuszające

SANATIGH: Makroporowaty, wzmocniony włóknami tynk na bazie naturalnego wapna hydraulicznego NHL 3.5, przeznaczony do osuszania i poprawy stanu wilgotnościowego budynków i murów, w budownictwie ekologicznym, w nowo prowadzonych robotach budowlanych oraz w renowacji budynków zabytkowych. Więcej informacji o produkcie można znaleźć na stronie: https://solvest.com.pl/asortyment/sanatigh/

CALEOSANA: Termoizolacyjny, makroporowaty i osuszający tynk antykondensacyjny do zastosowania wewnątrz i na zewnątrz budynków. Jego szczególne cechy sprawiają, że nadaje się do osuszania, do termicznej i higrometycznej renowacji budynków i murów. Niska przewodność cieplna sprawia, że Caleosana wyjątkowo dobrze sprawdza się w następujących zastosowaniach:

• osuszanie z równoczesną poprawą izolacyjności ścian;
• osuszanie z jednoczesnym rozwiązaniem problemów związanych z kondensacją pary na ścianach o zimnych powierzchniach;
• tynki antykondensacyjne na powierzchniach pokrytych hydroizolacją cementową o działaniu osmotycznym (w takich przypadkach już 1 cm produktu Caleosana zapobiega kondensacji na hydroizolacjach cementowych).

Więcej informacji o produkcie można znaleźć na stronie: https://solvest.com.pl/asortyment/caleosana/

SANAWARME: Termiczny tynk mineralny, makroporowaty, o wysokiej izolacyjności termicznej i akustycznej. Zaprawa tynkarska o gwarantowanych właściwościach izolacyjnych zgodnie z normą UNI EN 998/1: klasa T1 (najwyższa klasa izolacji termicznej). Do zastosowania przy wykonywaniu powłok tynkarskich zarówno w nowych budynkach, jak i podczas renowacji i odnawiania starych budynków. Ochrona przed kondensacją i wilgocią w pomieszczeniach wewnętrznych, naziemnych i piwnicznych. Izolacja mostków termicznych. Więcej informacji o produkcie można znaleźć na stronie:  https://solvest.com.pl/asortyment/sanawarme/

Tynki termiczne

PROTECH SIL I-THERM : Antykondensacyjny tynk siloksanowy, odbijający światło. Jest to antykondensacyjna, elastomerowa, czyszcząca, termoizolacyjna nanotechnologiczna powłoka do ścian zewnętrznych i wewnętrznych, zawierająca wypełniacze mikrosferyczne (3M Glass Bubble). Produkt przeznaczony do wszystkich rodzajów podłoży mineralnych, doskonale sprawdza się na ścianach, gdzie rozwój pleśni i glonów stanowi poważny problem. Ze względu na niską przewodność cieplną, produkt jest szczególnie polecany do rozwiązywania problemów z pleśnią i glonami na ścianach, usytuowanych w zacienionych miejscach o dużej wilgotności. Więcej informacji o produkcie można znaleźć na stronie: https://solvest.com.pl/asortyment/protech-sil-i-therm/

SANAXIL I – THERM: Antykondensacyjny, termiczny tynk naprawczy silikatowo-potasowy, do stosowania wewnątrz i na zewnątrz, charakteryzujący się silną przyczepnością do porowatych podłoży. Łączy w sobie właściwości antykondensacyjne i izolacyjne, jak również wykazuje się dużą odpornością na pleśni i mikroorganizmy. Zawiera wypełniacze mikrosferyczne (3M Glass Bubble). Więcej informacji o produkcie można znaleźć na stronie: https://solvest.com.pl/asortyment/sanaxil-i-term/

Oprócz działań mających na celu usunięcie źródła wilgoci wraz z jej skutkami oraz stosowania odpowiednich produktów chemii budowlanej i wyrobów budowlanych, nie zapominajmy o profilaktyce. Zawsze lepiej jest zapobiegać niż leczyć dlatego bieżmy pod uwagę wilgoć kondensacyjną już na etapie myślenia o domu i jego projektowania, a także podczas jego urządzania. Zwróćmy uwagę gdzie i w jaki sposób ustawiamy meble. Firma ECO AIR INNOVATION SP. Z O.O. wskazuje w swoim artykule na zasady, które warto analizować podczas meblowania domu:

• „Staraj się unikać umieszczania mebli przy ścianie zewnętrznej. Jest to ściana, która oddziela pokój od zewnątrz. Ze względu na swoje położenie ściany zewnętrzne są naturalnie zimniejsze niż ściany wewnętrzne. Jeśli masz meble ustawione pod tą ścianą, może ona zatrzymywać wilgotne powietrze, reagować z zimną ścianą, a tym samym powodować kondensację i rozwój pleśni.”
• „Pozostaw szczelinę między meblami a ścianami. Z tego samego powodu, co powyżej, jeśli masz meble ustawione przy innych ścianach, spróbuj zostawić szczelinę, aby powietrze mogło krążyć w całym pomieszczeniu.”

Mając w głowie hasło „wilgoć w domu” najczęściej myślimy właśnie o wilgoci kondensacyjnej. Jednak pamiętajmy, że przyczyn wilgoci w domu może być więcej lub też objawy w postaci pleśni na ścianach, czy wilgoci na ścianach mogą być wynikiem innego rodzaju wilgoci lub połączeniem różnych rodzajów wilgoci występujących jednocześnie. Dlatego też nie bagatelizujmy tego problemu i nie tylko leczmy skutki ale również usuwajmy przyczyny. Dobra diagnostyka źródeł wilgoci, w naszych domach i mieszkaniach to podstawa od której powinniśmy zacząć walkę z wilgocią. Przy diagnozowaniu źródeł wilgoci, a w dalszej kolejności ich usuwaniu i walce z jej skutkami warto skorzystać z usług specjalistów, nie tylko dobrych firm wykonawczo-budowlanych ale również doradcy techniczno- budowlanego, który pomoże nam zarówno w znalezieniu odpowiednich osób do diagnostyki, jak również pomoże znaleźć wykonawcę robót i skoordynuje wszystkie prace. W walce z wilgocią nie zapominajmy o stosowaniu odpowiednich materiałów budowlanych oraz materiałów usuwających pleśń i czyszczących powierzchnie na których wystąpiła. Jedynie kompleksowe podejście do zagadnienia wilgoci w domu pomoże nam się z nią skutecznie uporać.

Zachęcamy do przeczytania pozostałych artykułów z cyklu „Wilgoć w domu”:

• Wilgoć w domu cz. 1: Przyczyny, rodzaje, skutki, leczenie;
• Wilgoć w domu cz. 3: wilgoć atmosferyczna;
• Wilgoć w domu cz. 4: wilgoć kapilarna;
• Wilgoć w domu cz. 5: wilgoć technologiczna;
• Wilgoć w domu cz. 6: wilgoć nieprzewidziana.