2024-02-23
Wilgoć w domu cz. 4: wilgoć kapilarna
Woda…z jednej strony jest jednym z głównych składników ludzkiego organizmu i potrzebujemy jej by żyć, a z drugiej strony stanowi element przed, którym człowiek musi się bronić. Nie tylko dla człowieka może ona stanowić zagrożenie, również jest nim dla budynków. Woda w mniejszym lub większym stopniu znajduje się w każdym otoczeniu budowli – czy to w postaci opadów atmosferycznych (deszcz, śnieg, rosa, mgła), w postaci wód gruntowych, ale również w postaci wody obecnej ciągle w obiektach takich jak baseny czy obiekty hydrotechniczne m.in. kanały, mola, zapory. Poniżej skupimy się na wilgoci kapilarnej, która nieodłącznie związana jest z wodą.
Wilgoć kapilarna – co to jest, źródła i przyczyny
Zanim przejdziemy do samej wilgoci kapilarnej przyjrzyjmy się kapilarom i zjawisku podciągania kapilarnego.
Słownik języka polskiego PWN [12] mówi o kapilarze jako o „rurce o bardzo małym przekroju wewnętrznym, w której w skutek zjawiska włoskowatości następuje podniesienie lub obniżenie poziomu cieczy”, natomiast Wikipedia mówi tak [13]:” rurka tak cienka, że praktycznie cała przepływająca przez nią ciecz znajduje się w polu oddziaływania sił związanych jej ściankami i cieczy bezpośrednio przylegającej do ścianek, w wyniku czego prędkość poruszania się cząsteczek silnie zależy od odległości od ścianek […].”
Skoro już wiemy co to jest kapilara skupmy się jeszcze na pojęciu „kapilarności” w odniesieniu do materiałów. Kapilarność czy też kapilarność materiałów to ich zdolność do podciągania wody przez otwarte i włoskowate kanaliki materiały, który jest poddany działaniu wody czyli ma z nią styczność.
Podciąganie kapilarne jest zjawiskiem fizykochemicznym, powstającym w wyniku działania sił kapilarnych, powodujących przemieszczanie wody w przeciwnym kierunku do siły grawitacji.
W przypadku budynków zjawisko podciągania kapilarnego wody związane jest nieoderwalnie z budową materiałów z jakich skonstruowany jest budynek. Zgodnie z opracowaniem Azichem dotyczącym wilgoci w budynkach [8]: „Aby sprzyjać podciąganiu kapilarnemu wilgoci, elementy muru i/lub okładziny muszą być wykonane z materiałów porowatych, ale nie makroporowatych.”
Materiały budowlane, które posiadają sieć naczyń włosowatych – kapilar- podciągając wodę stanowią pewnego rodzaju sieć rurek, które ułatwiają przepływ wody w materiale. Cząsteczki wody ze względu na swoją polarność, czyli biegunowość stanowią dipol elektryczny. Właśnie ze względu na ten fakt cząsteczki wody podciągane są przez siły wewnątrz mikroskopijnych kapilar, które rozpoczynają transport wody z fundamentów na powierzchnię muru, skąd następnie jest ona odprowadzana poprzez odparowanie. Absorpcja kapilarna jest zjawiskiem odwrotnie proporcjonalnym do średnicy „rurki”, a w odniesieniu do korpusu ściany , do szerokości (średnicy) naczyń włosowatych (kanalików) materiału, z którego ściana jest zbudowana.
Zjawisko podciągania kapilarnego występuje do momentu gdy siłą grawitacji równoważy przyczepność kapilarną. Wysokość muru do jakiej woda zostanie podciągnięta zależy od rodzaju materiału, grubości muru, szybkości parowania oraz uwarunkowań lokalizacyjnych budynku. Wilgoć kapilarna w budynku związana jest z wodami gruntowymi i ich poziomem. Dodatkowo woda pochodząca z opadów atmosferycznych i roztopów może powodować tak wysokie ciśnienie, że spływając po ścianie dostaje się do materiałów, z których jest ona zbudowana, a poprzez podciąganie kapilarne przenika w głąb nich
Wilgoć kapilarna zależy również od warunków gruntowych w danej lokalizacji budynku, a dokładnie związana jest z rodzajem gruntu. W zależności od rodzaju gruntu wodoprzepuszczalność (zdolność do przewodzenia przez grunt wody grawitacyjnie i pod ciśnieniem) jest różna. Zgodnie z opracowaniem [16]: „ Przepuszczalność gruntu zależy od jego struktury i tekstury, wielkości i kształtów porów, składu mineralnego, genezy gruntu, składu granulometrycznego, rodzaju spoiwa, temperatury i lepkości wody oraz ciśnienia hydrostatycznego. Jest ona tym większa im grunt jest bardziej krasowaty, szczelinowaty czy gruboziarnisty. Zwiększa się wraz ze wzrostem temperatury i ciśnienia hydrostatycznego wody.”
Należy zwrócić jednak uwagę, że owszem warunkiem przepuszczalności gruntów jest ich porowatość ale decyduje bardziej wielkość porów i ich kształt, a nie ich objętość. W gruntach pod względem przepuszczalności ważna jest nie tyle ogólna porowatość, lecz porowatość efektywna, czyli „część wolnych przestrzeni między cząsteczkami, którą może-wypełnić woda wolna” [16].
Jak to się ma do gruntu i budynku?
W zależności od rodzaju grunty zmienia się stopień podciągania kapilarnego. Przykładowo grunt gliniasty nie jest gruntem przepuszczającym wodę co powoduje, że podziemna część budynku narażona jest na „ciągły” kontakt z wodą gruntową. Natomiast grunt żwirowy przez właściwości drenażowe nie przyczynia się znacząco do podciągania kapilarnego.
Wilgoć kapilarna głównie związana jest z wodami gruntowymi, jednak nie zapominajmy o innych czynnikach takich jak wody opadowe, wody z roztopów, wody z rozprysków, zawilgocenia higroskopijne i rozproszone. Są to czynniki które potęgują to zjawisko. Nie bez wpływu pozostają również inne czynniki m.in. para wodna z codziennego użytkowania obiektu, która również potęguje zjawisko wilgoci kapilarnej.
Wpływ wilgoci kapilarnej na budynki
Wilgoć kapilarną i jej wpływ najbardziej widoczny jest w starych budynkach. Obecnie już na etapie projektowania budynków w większości przypadków dba się o odpowiednie zaprojektowanie hydroizolacji oraz drenowanie terenu. Natomiast przed laty kwestia odpowiedniej izolacji budynków traktowana była z różnym podejściem. Stosunkowo często stosowane były materiały słabej jakości, nie skupiano się na izolacji przeciwdeszczowej czy też odpowiednim zdrenowaniu terenu i odbiorze wody. Woda podciągana kapilarnie ku górze rozpuszcza i przenosi sole z gruntu i te zawarte w murze, które przyczyniają się do niszczenia nie tylko samego materiału muru ale również tynku. Gdy podciągnięta woda z rozpuszczonymi solami dociera do powierzchni muru paruje, a sole krystalizują. Powstają wtedy tzw. „Wykwity solne” widoczne na murach jako białe plamy. Krystalizacji soli może również nastąpić pomiędzy materiałem muru, a jego okładziną. Bardzo dobrze konsekwencja krystalizacji pomiędzy materiałami opisana została przez Azichem [8]: „jeśli zachodzi ona między ścianą a okładziną, ciśnienie krystalizacji soli może powodować (lekko ekspansywne) stany naprężenia, które przeważają nad oporem materiałów”. Dodatkowo sole negatywnie wpływają na materiały budowane, ze względu na swoje właściwości higroskopijne i zdolność do utrzymywania stałej wilgotności muru. Wilgoć kapilarna ma negatywny (niszczący) wpływ zarówno na samą konstrukcję murów i elementów poddanych jej działaniu, jak również na ich okładziny. W wyniku jej długotrwałego oddziaływania dochodzi do uszkodzeń elementów podziemnych, murów, tynków i innych okładzin. Wpływa to na trwałość budynku.
Wilgoć kapilarna – jak ją rozpoznać
Wilgoć kapilarna może objawiać się w różny sposób. Jednak pamiętajmy, że oznaki wilgoci kapilarnej mogą nakładać się z występowaniem innego rodzaju wilgoci w budynku i zawsze należy bardzo dogłębnie i wielowymiarowo rozpoznać co jest przyczyną pojawienia się oznak wilgoci w naszym domu. Pamiętajmy również, ze objawy wilgoci nie występują na raz w jednym momencie, a pojawiają się w czasie i nie wszystkie z wskazanych poniżej zawsze wystąpią. Jednymi z typowych objawów zawilgocenia kapilarnego budynku są:
- destrukcja murów;
- odparzony tynk;
- odpadający od ściany tynk;
- łuszcząca się farba;
- odparzenia farby;
- plamy wysolenia tzw. „wykwity solne”
- plamy wilgoci;
- pleśń na ścianach;
- glony na ścianach;
- grzyb na ścianach;
- zapach stęchlizny;
Zwróćmy uwagę również, na fakt, że w przypadku wilgoci kapilarnej zawilgocenia pojawiają się w dolnych partiach budynku.
Wilgoć kapilarna – jak z nią walczyć
Istnieje wiele metod walki z wilgocią, jednak należy pamiętać, że ich skuteczność zależy od właściwej diagnostyki. Nie tylko właściwa diagnostyka, ale również odpowiednie zastosowanie wszystkich prac naprawczych będzie stanowiło o naszym sukcesie w walce z wilgocią. Nie można przykładowo prowadzić prac osuszania murów w oderwaniu od innych prac technologicznych, ponieważ nie przyniesie to oczekiwanych efektów, co więcej może przynieść odwrotny efekt. Tematyka usuwania wilgoci kapilarnej i osuszania budynków jest problematyką skomplikowaną i ściśle związaną wieloma kwestiami w tym z materiałami budowlanymi, ich zachowaniem w stosunku do obecności wody, lokalizacją budynku nie tylko pod względem klimatycznym ale również geologicznym oraz od możliwości występowania innych dodatkowych przyczyn i źródeł wilgoci. Dlatego chcąc podjąć walkę z wilgocią kapilarną powinniśmy pomyśleć o grupie czynności technicznych i technologicznych powodujących zmniejszenie i w konsekwencji wyeliminowanie problemu wilgoci w naszym budynku. Pleśń na ścianach może być wynikiem różnych źródeł wilgoci, podobnie jak grzyb na ścianach czy plamy wilgoci. Metody usuwania innych rodzajów wilgoci, które możemy wykorzystać w przypadku występowania obok wilgoci kapilarnych innych rodzajów wilgoci zostały mówione w poniższych artykułach:
- „Wilgoć w domu cz. 1: Przyczyny, rodzaje, skutki, leczenie”
- „Wilgoć w domu cz. 2: Wilgoć kondensacyjna”
- „Wilgoć w domu cz. 3: Wilgoć atmosferyczna”
- „Wilgoć w domu cz. 5: Wilgoć budowlana”
- „Wilgoć w domu cz. 6: Wilgoć związana ze zdarzeniami losowymi”
W związku z powyższym każdy przypadek wilgoci w budynku powinien zostać rozpatrzony indywidualnie i do niego opracowany najodpowiedniejszy plan prac naprawczych. Jest wiele rodzajów metod radzenia sobie z wilgocią kapilarną, poniżej postaramy się przybliżyć kilka z nich.
Podczas diagnozowania kwestii wilgoci w budynku i opracowywania programu prac naprawczych, mając na uwadze oznaki wilgoci kapilarnej, jak również możliwość współistnienia innych rodzajów wilgoci, zgodnie z opracowaniem dotyczącym osuszania murów [5] powinniśmy zwrócić uwagę m.in. na:
- „ocenę stanu technicznego, dotyczącą istnienie i jakości hydroizolacji;
- ocenę przegród uwzględniająca ich geometrię, stan techniczny, rodzaj materiałów z jakich zostały wykonane oraz stopień zawilgocenia”;
- dobór metody pozwalającej na trwałe zmniejszenie zawilgocenia;
- dodatkowe prace towarzyszące m.in. reprofilacja terenu, docieplenie ścian czy wykonanie drenażu budynku czy też dodatkowych drenaży terenowych, itd.
Na samym początku pamiętajmy, że warunek wysuszenia ściany jest niezbędny w przypadku stosowania środków zaradczych w walce z wilgocią kapilarną. Osuszanie murów można przeprowadzić na kilka sposobów:
- osuszanie naturalne, które jest najprostszym sposobem, jednak ma on zastosowanie w przypadku obniżania wilgoci murów po zdarzeniach losowych takich jak powódź, awarie wodociągowe oraz przy sprzyjających warunkach atmosferycznych;
- osuszanie sztuczne – w ślad za opracowaniem [5] możemy tutaj wymienić następujące rodzaje:
- osuszanie kondensacyjne;
- osuszanie absorpcyjne;
- metody z wykorzystaniem mikrofal;
- osuszanie z wykorzystaniem gorącego powietrza czy innego źródła ciepła np. nagrzewnic.
Wskazane powyżej metody osuszania sztucznego należy każdorazowo dopasować do danego przypadku jednocześnie biorąc pod uwagę ich specyfikę, ograniczenia i wady.
Myśląc o osuszaniu murów miejmy również na uwadze to, że najczęściej wybór tylko jednego sposobu osuszania może nie przynieść oczekiwanej skuteczności i rezultatów. W związku z tym powinniśmy zastanowić się nad połączeniem dwóch lub kilku metod.
Przy osuszaniu murów musimy również brać pod uwagę kwestię momentu zakończenia osuszania. Zależy on od prac, które następnie planowane są do wykonania. Przykładowo prace tynkarskie i malarskie wymagają podłoża o maksymalnej wilgotności na poziomie 4-6%, a prace związane z produktami/materiałami gipsowymi na poziomie 1-2%.
Jednak samo osuszenie ścian nie wystarczy, pamiętajmy, jest ono czynnikiem niezbędnym, ale nie wystarczającym w usuwaniu wilgoci i jej skutków.
Jednym z głównych elementów jest weryfikacja istnienia i stanu izolacji chroniącej podziemne części budynku przed działaniem m.in. wód znajdujących się w gruncie. W zależności od przypadku należy wykonać prace mające na celu wykonanie na nowo lub naprawę uszkodzeń hydroizolacji budynku.
Najczęściej stosuję się poniższe metody w walce z podciąganiem kapilarnym:
- metoda chemiczna – iniekcje – poziome bariery chemiczne – metoda ta polega na chemicznym odtworzeniu izolacji poziomej, dokładnie na przerwaniu przedostawania się wody w murze przez impregnację materiału ścian fundamentowych za pomocą iniekcji środków chemicznych. Stosuje się tutaj różnego rodzaju preparaty w postaci roztworu lub żelu, które charakteryzują się silnymi właściwościami impregnującymi, hydrofobowymi i dyfuzyjnymi. W tej metodzie, oprócz odpowiedniego doboru środków iniekcyjnych, podstawą jest odpowiednie określenie programu prowadzenia prac z określeniem siatki perforacji (nawiercanych otworów), z uwzględnieniem warunków podciągania kapilarnego i budowy konstrukcji. W wyniku prowadzonych prac wytworzona zostaje w przegrodzie przepona, która przerywa podciąganie kapilarne wody na skutek zmiany właściwości powierzchniowych porów. Iniekcję środków chemicznych przeprowadzić można różnymi metodami:
- iniekcji ciśnieniowej, a dokładnie niskociśnieniowej;
- powolnej dyfuzji;
- technologii kremów iniekcyjnych.
- metoda fizyczna – polegająca na mechanicznym podcięciem muru, a następnie wprowadzenie do niego poziomej nieprzepuszczalnej bariery czyli założeniu nowej izolacji poziomej.
Metody fizyczne związane z podcinaniem murów są metodami bardziej trwałymi w stosunku do metod iniekcyjnych. Jednak metodę należy indywidualnie dostosować do danego przypadku.
Jeszcze raz należy zaznaczyć, że wszystkie czynności związane z osuszaniem murów i walką z podciąganiem kapilarnym powinny zostać poprzedzone bardzo dokładną i wnikliwą analizą związaną m.in. z stanem i strukturą murów, ich trwałością, wytrzymałością i statecznością, budową materiałów z jakich są wykonane, obecnością w nich pustek, rys, pęknięć i uszkodzeń, stanem izolacji, rodzajem ich wykończenia, stanem ogólnym budynku i pokrycia dachowego, możliwością występowania innych rodzajów wilgoci i ich skutków, stopniem zasolenia przegród i wiele innych. Ponadto przy stosowaniu metod iniekcyjnych prace powinny być zawsze przeprowadzane zgodnie z wymaganiami danej technologii wykonania oraz zaleceniami producenta materiału iniekcyjnego. Dodatkowo zawsze należy rozpatrywać jaki wpływ na statykę budynku i jego elementy ma planowana metoda prac.
Jednym ze sposobów osuszania zawilgoconych murów jest stosowanie osuszających tynków makroporowatych. Najczęściej jednak stosuje się tą metodę w połączeniu z wykonaniem poziomej przepony wstrzymującej proces podciągania kapilarnego.
Najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie tynków, które mają dwojakie działanie tj. wspomagają parowanie wody z zawilgoconych murów i równocześnie zatrzymują transport soli na powierzchnię tynku. Tynki makroporowate mają specjalnie zaprojektowaną budowę, która powoduje zwiększenie szybkości i ilości odparowania wilgoci zawartej w murze dzięki wytworzeniu powłoki o bardzo dużej powierzchni właściwej. Jednym z producentów takich tynków jest wspomniany Azichem. Dzięki specjalnie zaprojektowanej formule tynków, przepuszczalność w warunkach swobodnego przepływu powietrza pozwala na ciągłe pozbywanie się dużych ilości wody wchłoniętej przez mur podczas jego życia, stopniowo zwiększając ilość odprowadzanej wody w stosunku do ilości wody, która nadal może się przedostawać przez powierzchnię ściany / muru.
Podczas planowania prac naprawczych uwzględniających zastosowanie makroporowatych tynków osuszających nie możemy zapominać o ewentualnych wykwitach solnych, które już znajdują się na naszym murze. Należy wówczas je usunąć, stosując przy tym odpowiednio dobrane produkty, które nie tylko je usuną ale również pozwolą zneutralizować ewentualne ich pozostałości.
Pamiętajmy też, o konieczności odpowiedniego i starannego przygotowania podłoża, co ma wpływ na skuteczność. Wykonanie tego rodzaju tynków musi być zawsze oparte na najwyższej dbałości o przygotowanie podłoża, jakość wykonania oraz odpowiednie przeprowadzenie procesu utwardzania.
Obecnie na naszym rynku znaleźć można produkty różnych producentów związane z wykonaniem osuszających tynków makroporowatych. Dostępne są już produkty firmy Azichem, która w projektowaniu produktów związanych z remontami starych zawilgoconych budynków, również tych zabytkowych ma ponad 30 letnie doświadczenie. Wśród produktów tej formy zajedziemy produkty takie jak:
SANAREG: Nietworzący powłoki, reaktywny płyn do stosowania w celu hamowania wykwitów solnych podczas osuszania i renowacji murów, poprzez natryskiwanie lub nakładanie pędzlem o sztywnym włosiu. Jest to produkt nieszkodliwy, nietoksyczny, wolny od LZO, który nie zmienia oryginalnej przepuszczalności muru. Sanareg jest niezwykle pomocny w hamowaniu powstawania wykwitów solnych podczas prac renowacyjnych, związanych z osuszaniem, tuż przed nałożeniem tynku. Szczególnie polecany w połączeniu z naturalnymi tynkami osuszającymi Untersana, Sanatigh i Sanastof. Jak również Untersana, Caleosana i Sanastof. Więcej informacji o produkcie można znaleźć na stronie: https://solvest.com.pl/asortyment/sanareg/
UNTERSANA: Jednoskładnikowa obrzutka tynkarska, a bazie naturalnego wapna hydraulicznego NHL 3.5, odporna na działanie soli. Obrzutka o właściwościach zapobiegających powstawaniu soli (nanoszona przez „natrysk” lub ręcznie „obrzucając” kielnią) w celu tworzenia warstwy adhezyjnej, umożliwiającej przyleganie kolejnych tynków na bazie wapna suchowiążącego lub hydraulicznego. Polecana do wykonywania tynków naprawczych, osuszających, termoizolacyjnych i zapobiegających kondensacji. Produkt szczególnie polecany do stosowania na murach mających kontakt z wilgotnym gruntem, narażonych na kapilarne podciąganie wilgoci, w pomieszczeniach piwnicznych, na murach o wysokim stężeniu soli. Więcej informacji o produkcie można znaleźć na stronie: https://solvest.com.pl/asortyment/untersana/
SANATIGH: Makroporowaty, wzmocniony włóknami tynk na bazie naturalnego wapna hydraulicznego NHL 3.5, przeznaczony do osuszania i poprawy stanu wilgotnościowego budynków i murów. Tynk można nakładać ręcznie lub agregatem tynkarskim. W wyniku prac tynkarskich zgodnych z wytycznymi producenta powstaje tynk osuszający przepuszczalny dla powietrza i pary wodnej. Więcej informacji o produkcie można znaleźć na stronie: https://solvest.com.pl/asortyment/sanatigh/
CALEOSANA: Termoizolacyjny, makroporowaty i osuszający tynk antykondensacyjny. Zastosowanie znajduje w przypadku podłoży takich jak: mury ceglane, kamień, beton. Stosowany zarówno w obiektach starych czy też zabytkowych, jak i nowych narażonych na podciąganie wilgoci, skraplanie pary i pleśń. Niska przewodność cieplna sprawia, że Caleosana wyjątkowo dobrze sprawdza się w następujących zastosowaniach:
- osuszanie z równoczesną poprawą izolacyjności ścian;
- osuszanie z jednoczesnym rozwiązaniem problemów związanych z kondensacją pary na ścianach o zimnych powierzchniach;
- tynki antykondensacyjne na powierzchniach pokrytych hydroizolacją cementową o działaniu osmotycznym.
Więcej informacji o produkcie można znaleźć na stronie: https://solvest.com.pl/asortyment/caleosana/
SANAWARME: Mineralny tynk izolujący i osuszający, stosowany przy pracach związanych z wykonywaniem powłok tynkarskich zarówno w nowych budynkach, jak i podczas renowacji i odnawiania starych budynków. Znajduje zastosowanie m.in. w przypadku w ochronie przed kondensacją i wilgocią w pomieszczeniach wewnętrznych, naziemnych i piwnicznych. Więcej informacji o produkcie można znaleźć na stronie: https://solvest.com.pl/asortyment/sanawarme/
SANASTOF: Makroporowata „oddychająca” gładź wykończeniowa. Stosowana do wygładzania i wyrównywania, zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz pomieszczeń. Jest doskonale kompatybilna z różnymi podłożami: tynkami wapiennymi, wapienno-cementowymi, zaprawami cementowymi, betonem, kamieniem porowatym, cegłą. Zawiera wysokowytrzymałe mikrowłókna, które zapewniają mu dużą stabilność objętościową. Sanastof to oddychająca powłoka o niskim module sprężystości zalecana we wszystkich systemach osuszania Azichem na bazie produktów: Sanatigh, Caleosana, Sanawarme, Unisan, Intosana. Więcej informacji o produkcie można znaleźć na stronie: https://solvest.com.pl/asortyment/sanastof/
Oprócz tynków osuszających nie zapominajmy w planie realizacji robót o elementach wykończeniowych murów i ścian. Nawet jeżeli zastosujemy tynki mikroporowate osuszające, a ścianę wykończymy nieodpowiednim materiałem nie uzyskamy planowanego efektu. W związku z tym by nie wpływać „oddychalność” zastosowanego systemu najlepiej jest stosować farby „oddychające”. Powinniśmy zwrócić uwagę czy stosowane przez nas farby są paroprzepuszczalne i hydrofobowe.
Azichem w sowim opracowaniu dotyczącym wilgoci [8] proponuje następujący program realizacji prac związany z wykonaniem makroporowatych tynków osuszających:
- W przypadku wystąpienia „wykwitów solnych”/ zasolenia muru konieczna jest realizacja prac mająca na celu usunięcie „wykwitów” i zasolenia za pomocą odpowiedniego środka, który będzie w stanie zneutralizować wszelkie pozostałości np. SANAREG ;
- Zdegradowane/ zniszczone/ uszkodzone tynki należy usunąć na wysokość, nie mniej niż 1m w odniesieniu do linii utrzymywania się wilgoci;
- Ponieważ makroporowaty, osuszający tynk (SANATIGH / CALEOSANA / SANAWARME) musi być nakładany w grubości nie mniejszej niż 2 cm, w celu poprawy właściwości użytkowych systemu pod względem przyczepności, przylegania i stabilności, zaleca się nałożenie odpowiednio oddychającego tynku (UNTERSANA).
- Należy pamiętać, że konieczne jest przy tym zapewnienie możliwie równomiernej grubości aplikacji. W przeciwnym razie uwydatnione nierówności mogą prowadzić do pękania w obszarach zmiany grubości. W przypadku dużych grubości aplikacji (ponad 3 cm), konieczne jest zastosowanie odpowiednio dobranej: siatki zbrojącej z włókna szklanego lub siatki ze stali ocynkowanej o małej średnicy i oczku, do „wtopienia” pomiędzy warstwy tynku.
- W celu dodatkowego zabezpieczenia przed ewentualnymi mikropęknięciami, które mogą pojawić się z upływem czasu, zaleca się również zastosowanie odpowiednio dobranej siatki z włókna szklanego do wykonania wygładzania z zastosowaniem odpowiedniej gładzi wykończeniowej (SANASTOF).
Oczywiście wskazany powyżej program realizacji prac stanowi zarys służący nam jako podparcie w szczegółowym planowaniu prac zarówno pod względem technologicznym jak i materiałowym. Każdorazowo nasz plan musimy opracowywać w oparciu o wszystkie aspekty budownictwa i sztuki budowlanej, Karty Techniczne produktów, wytyczne i wymogi producentów, odpowiednie warunki atmosferyczne, odpowiedni sprzęt itd.
W odniesieniu do makroporowatych tynków osuszających Azichem zwraca uwagę na poniższą kwestię. Podczas planowania prac renowacyjnych, jak również podczas ich realizacji musimy pamiętać o tym że, makroporowate tynki osuszające są zaprojektowane tak by spełnić odpowiednie zadanie i by mogły je wykonać ilość wody ilość wody odparowującej (numer 2 na schemacie 1) musi być większa od ilości wody podciąganej (numer 1 na schemacie 1). „Makroporowaty tynk osuszający, ze względu na swoją naturę i działanie, wchłania wodę, z którą wchodzi w kontakt w każdym przypadku. Nie jest jednak w stanie odróżnić wody podnoszącej się w murze od wody kontaktowej z kałuży. Z tego powodu w konstrukcjach zewnętrznych zawsze konieczne jest zapewnienie odpowiedniej izolacji u podnóża tynku, w odniesieniu do poziomu gruntu i/lub chodnika.”[8]
Kolejną kwestią wymagająca zwrócenia uwagi jest konieczności wykonania prac wskazanych powyżej z uwzględnieniem odpowiedniej wilgotności podłoża, wykonaniem wszelkich innych prac renowacyjno-naprawczych, w tym m.in. naprawa lub wykonanie na nowo hydroizolacji.
Przy walce z wilgocią kapilarną i jej skutkami nie zapominajmy o najczęściej pojawiających się błędach i starajmy się ich unikać. Najczęściej pojawiające się błędy zostały opisane przez Cezariusza Margot oraz Macieja Rokiel w artykule „Osuszanie murów” [5]:
- niewłaściwy dobór metody osuszania;
- wykonanie nowych tynków i powłok malarskich na ścianach, których wilgotność jest za wysoka;
- niewłaściwa realizacja kolejności prac naprawczych, a następnie remontowych;
- brak skutecznej wentylacji pomieszczeń;
- brak mikrowentylacji w przypadku nowej szczelnej stolarki okiennej.
Jak już wcześniej wspominaliśmy, oprócz odpowiedniej metody oraz odpowiednio dobranych produktów zawsze należy pamiętać o realizacji prac zgodnie z sztuką budowlaną, jak również wytycznymi producenta i wymogami zawartymi w Kartach Technicznych produktów. Wytyczne i wymogi producenta odnoszą się nie tylko do samego wykonania pracy z danym produktem, ale również dotyczą warunków realizacji prac, odpowiedniego przygotowania podłoża oraz wielu innych elementów i czynności. Tylko kompleksowa realizacja prac i napraw, odpowiednio dobranych do danego przypadku może przynieść oczekiwany skutek.
Podobnie jak w przypadku innych rodzajów wilgoci w budynkach lepiej zapobiegać nić leczyć. W związku z tym już na etapie projektu i budowy zadbajmy o odpowiednie zabezpieczenie naszego domu dostosowane nie tylko do konstrukcji, ale również do uwarunkowań lokalizacyjnych czy geologicznych. Dodatkowo na etapie budowy zadbajmy o wykwalifikowaną firmę wykonawczą i stosujmy materiały dobrej jakości, najlepiej producentów mających doświadczenie zarówno w produkcji materiałów izolacyjnych jak również walce z wilgocią. Jednym z takich producentów jest włoska firma Azichem, która ma ponad 30 letnie doświadczenie w produkcji szerokorozumianej chemii budowlanej. Azichem to wysoce wyspecjalizowana firma, certyfikowana zgodnie z normą UNI EN ISO 9001:2015, stale zaangażowana w badania oraz rozwój innowacyjnych technologii i produktów dla budownictwa, która produkuje i sprzedaje swoje produkty według własnych receptur od 1987 roku. Na każdym etapie realizacji budynku skorzystajmy z usług wykwalifikowanych i doświadczonych specjalistów zarówno w projektowaniu, wykonaniu jak i doborze materiałów budowlanych. Ze względu na złożoność tematu konieczny jest tutaj duży zakres wiedzy i doświadczenia budowlanego dlatego nie bójmy się skorzystać z usługi doradztwa budowlanego. Na naszym rynku istnieje wiele firm doradczych i zarządzających. Warto skorzystać z usług takiej firmy, której działalność opiera się na zespole specjalistów z różnych dziedzin budowlanych i okołobudowlanych, i która pomoże ona nam niezależnie od etapu realizacji inwestycji, a my jak i nasza inwestycja zostanie obsłużona kompleksowo. Jedną z takich firm doradczych, która pomoże nam na każdym etapie inwestycji nie tylko w doborze firm ale również w: doborze materiałów, koordynacji prac na poszczególnych etapach oraz w ewentualnej weryfikacji zastosowanych rozwiązań jest SOLVEST.
Wilgoć kapilarna jest zagadnieniem, które zależy od wielu czynników i wymaga wielowymiarowego podejścia do jej rozwiązania. Wydawać by się mogło, że najczęściej dotyczy starych budynków gdzie jeżeli izolacja podziemnych części istnieje, to najczęściej jest złej jakości lub w złym stanie. Jednak nie należy jej bagatelizować również w przypadku nowych budynków, gdzie może ona się pojawić na przykład na skutek niewłaściwego lub wadliwego wykonania izolacji części podziemnych budynku. Usuwanie wilgoci kapilarnej i jej skutków jest procesem złożonym i wielopłaszczyznowym, który należy dostosować indywidualnie do danego przypadku.
Źródła i literatura:
[1] Z. Perkowski „Osłabienie wytrzymałości materiałów kapilarno-porowatych w wyniku zawilgocenia”, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Seria: Budownictwo z. 101, 2003r.;
[2] A. Dylla, „Praktyczna fizyka cieplna budowli. Szkoła projektowania złączy budowlanych”, Wydawnictwo Uczelniane UTP, Bydgoszcz 2009.
[3]Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690 z późn. zm.: „Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.”
[4] Dz.U. 2022 poz. 1225 z późn, zm.: „Obwieszczenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 15 kwietnia 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.”
[5] mgr. Inż. C. Magott, mgr inż. M. Rokiel, Inżynier Budownictwa 2017: „Osuszanie murów”;
[6] mgr inż. M. Rokiel, Inżynier Budownictwa 2010: „Osuszanie budynków”;
[7] dr inż. W. Brachaczek, Inżynier Budownictwa 2015: „Jak osuszyć budynek z wilgoci kapilarnej”;
[8] Strona tematyczna Azichem: https://www.opus-dry.it
[9] dr inż. Anna Kaczmarek, dr hab. Inż. Maria Wesołowska, dr inż., Krzysztof Pawłowski prof. PBŚ, „Jaki wpływ na wybrane materiały budowlane mają woda i wilgoć”, Izolacje 7-8/2010;
[10] dr. Inż. B. Monczyński „Wykonywanie wtórnej hydroizolacji poziomej metodą iniekcji chemicznej”, IZOLACJE 10/2022;
[12] Internetowy słownik języka polskiego PWN: https://sjp.pwn.pl/
[13] Encyklopedia internetowa „Wikipedia”: https://pl.wikipedia.org/
[14] Kulawik J., Kulawik T., Litwin M., Podręcznik do chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej, Warszawa 2020.
[11] Kulawik J., Kulawik T., Litwin M., Podręcznik do chemii dla klasy ósmej szkoły podstawowej, Warszawa 2020.
[15] Łasiński D., Sporny Ł., Strutyńska D., Wróblewski P., Podręcznik dla klasy siódmej szkoły podstawowej, Kielce 2020.
[16] Encyklopedia Inżynieria Środowiska: https://inzynieriasrodowiska.com.pl/encyklopedia
[17] https://uprawnienia-budowlane.pl/grunty-przepuszczalne.html
[18] https://uprawnienia-budowlane.pl/grunty-zwirowe-i-piaszczyste.htm